Przedsiębiorca planujący wydobywanie kopalin ze złóż ma obowiązek uzyskać koncesję przed rozpoczęciem takiej działalności. Wymóg ten wynika z art. 21 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. z 2023 r. poz. 633 z późn. zm.), który stanowi, że działalność polegająca na wydobywaniu kopalin ze złóż może być wykonywana wyłącznie po uzyskaniu koncesji. Koncesja uprawnia przedsiębiorcę do prowadzenia działalności górniczej w określonej przestrzeni i jest udzielana na czas oznaczony, co do zasady nie krótszy niż 3 lata i nie dłuższy niż 50 lat (chyba że wnioskodawca zażąda krótszego okresu). Koncesja określa również przestrzeń (obszar) objętą działalnością, zwaną obszarem górniczym, oraz czas rozpoczęcia działalności – te elementy są szczegółowo regulowane przy treści koncesji.

Prawo przewiduje pewne wyjątki od obowiązku uzyskania koncesji dla bardzo małej skali wydobycia na własne potrzeby. Osoba fizyczna może bez koncesji wydobywać piaski lub żwiry z własnej nieruchomości w celu zaspokojenia potrzeb własnych, pod warunkiem że wydobycie nie przekroczy 10 m³ w roku kalendarzowym, będzie prowadzone metodą odkrywkową bez materiałów wybuchowych i nie zmieni przeznaczenia nieruchomości. Taka osoba musi jednak co najmniej 7 dni przed rozpoczęciem robót zawiadomić właściwy organ nadzoru górniczego (np. właściwy okręgowy urząd górniczy) o zamiarze podjęcia wydobycia bez koncesji, wskazując lokalizację i czas robót. Naruszenie warunków tego wyjątku powoduje naliczenie tzw. opłaty podwyższonej za nielegalne wydobycie (kara administracyjna określona w ustawie). W pozostałych przypadkach wydobywanie jakichkolwiek kopalin ze złóż bez wymaganej koncesji jest nielegalne i zagrożone sankcjami (omówionymi poniżej w rozdziale „Sankcje").

• Wróć do spisu.